Για τη νέα χρονιά, μερικά απλά πράγματα που δεν τα βλέπω γραμμένα συχνά...
1. ''Δεν υπάρχει εναλλακτική''. Αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια απτή, σε μορφή ενεργού ιστορικού παραδείγματος, κρατικά συγκροτημένη κοινωνική οργάνωση που να είναι ή να μοιάζει ετερογενής προς τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Υπάρχουν σε διάφορες εστίες του πλανήτη αγώνες και κοινότητες, όπως αυτή των κούρδων, που δεν έχουν στερεωθεί ακόμα. Την εποχή του Μάρξ υπήρχαν οι προκαπιταλιστικές ''φεουδαρχικές'' Αυτοκρατορίες. Ακολούθησε το ''σοβιετικό μπλοκ'', ο κινέζικος, ο γιουγκοσλαβικός, ο κουβανικός δρόμος. Σήμερα δεν υπάρχει κάτι ανάλογο, έστω ανταγωνιστικά οπισθοδρομικό σε σχέση με τον καπιταλισμό.Για πρώτη φορά στην Ιστορία των τελευταίων χιλιάδων χρόνων, επικρατεί καθολικά ένας μοναχά τρόπος παραγωγής. Και όχι απλά αυτό, αλλά ακόμα και ο εθνοκρατικός καπιταλιστικός προστατευτισμός υποχωρεί μπροστά στις δυνάμεις της αγοράς-οι γενικές τάσεις, από την Ινδία και την Κίνα μέχρι τη Βενεζουέλα και την Κούβα, σπρώχνουν προς την άρση των φραγμών στις εμπορικές και κεφαλαιακές ροές. Αν η εξάλειψη των μνημονικών ιχνών προκαπιταλιστικών κοινωνικών χαρακτηριστικών και θυλάκων συνδυαστεί με το βιολογικά και κοινωνικά αναπόφευκτο της διαδοχής των γενεών και του πολλαπλασιασμού των ανθρώπων που γεννιούνται κατευθείαν μέσα στον καπιταλισμό, η φαντασιακή δημιουργία μιας διαφορετικής μορφής ζωής ατροφεί.
2. Φόβος μπροστά στους μηχανισμούς της Ισχύος, Ελέγχου και Καταστολής. Υπάρχει η γενική αίσθηση ότι οι ''ισχυροί του κόσμου'' έχουν στη διάθεσή τους αδιανόητες τεχνικές δυνατότητες ελέγχου (παρακολούθηση, προπαγάνδα) και καταστολής, απέναντι στις οποίες φαντάζει άσκοπη κάθε αντίσταση. Κράτη και ιδιωτικοί στρατοί φαίνονται πανίσχυροι, άτρωτοι, κυρίαρχοι του παιχνιδιού. Τα όποια αντιπαραδείγματα πετυχημένων αντιστάσεων δεν συνολικοποιούνται και δεν κοινοποιούνται με οργανωμένο τρόπο, ώστε να κλονίζεται αποτελεσματικά αυτό το συντριπτικό συναίσθημα ανημποριάς και αδυναμίας.
3. Φόβος μπροστά στον Πόνο, την Πείνα και το Πόλεμο, το Θάνατο. Η αποσταθεροποίηση του σημερινού παγκόσμιου status quo και του εθνοκρατικού πλαισίου άμυνας/ασφάλειας, αντί να φαντάζει μονόδρομος και διέξοδος από την καταπίεση, την εκμετάλλευση και την ανισότητα, φαντάζει σε πολλά άτομα ένα φρικιαστικό ενδεχόμενο που τα εκθέτει ανεπανόρθωτα σε κινδύνους ζωής, πόνο, πείνα και πόλεμο. Η αποδυνάμωση των υπερβατικών-μεταφυσικών αξιών σε μεγάλο μέρος του κόσμου (βλ. ανεπτυγμένος δυτικός καπιταλισμός), η ανατίμηση της Ζωής και των μικρών ηδονών ως υπέρτατων αξιών, η επίγνωση της θνητότητας δίχως σοβαρές προοπτικές μιας μεταθανάτιας ζωής, καθιστά στα μάτια πολλών την εθελοδουλεία προτιμότερη από τη διακινδύνευση.Τα υποκείμενα στον καπιταλισμό του ''κέντρου'' μοιάζουν κυνικά, κριτικά προς οποιαδήποτε μορφή κομματικής πολιτικής δράσης, ψυχοσωματικά εξαρτημένα από τον κυρίαρχο τρόπο ζωής.
Μόνο η προσήλωση σε μια θρησκευτική ή πολιτισμική πίστη μοιάζει ικανή για την μακροχρόνια ανάληψη των κινδύνων που συνεπάγεται ο πολιτικός αγώνας.
4. ''Κάπου αλλού ζουν καλύτερα από εδώ, κάπου αλλού ζουν χειρότερα και από εδώ''. Η πρωτοφανής παγκόσμια διαδικτύωση και μετάδοση εικόνων και πληροφοριών για διαφορετικές περιοχές του πλανήτη, έχει δημιουργήσει έναν ιδιότυπο ''συγκριτισμό'' μεταξύ των κοινωνιών. Το άτομο συγκρίνει διαρκώς τη δική του θέση και το πλαίσιο ζωής μέσα στο οποίο κινείται με τη θέση και τα πλαίσια ζωής άλλων ατόμων και χωρών. Από τη σύγκριση αυτή συχνά προκύπτουν δύο πορίσματα που προάγουν την πολιτική παθητικότητα: α) ''κάπου αλλού ζουν καλύτερα από εδώ'', που σημαίνει, είτε πως η μετανάστευση είναι μια ορθολογική επιλογή, που θα αποφέρει περισσότερη ασφάλεια, χρήμα ή και τα δύο, είτε πως μια έλλογη διαχείριση του υπάρχοντος μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερα αποτελέσματα-πράγμα που παραβλέπει την αναγκαία ανισόμετρη ανάπτυξη του συστήματος, και τη φτώχεια ως προυπόθεση του πλούτου β) ''κάπου αλλού ζουν χειρότερα από εδώ'', από τη σκοπιά των χρημάτων και της ασφάλειας, άρα θα πρέπει να ικανοποιείται κανείς με αυτά που ήδη ζει και έχει, να αρκείται σε αυτά.
5. Το κριτικό διάβασμα είναι αργό και κουραστικό, και το κεφαλαιοκρατικό σύστημα είναι πιο πολύπλοκο από ποτέ. Η γενικευμένη κοινωνική σχέση του Κεφαλαίου και τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα προάγουν μια μορφή γνώσης αρπαχτική, αποσπασματική, δοσμένη σε πακέτα πληροφοριών και σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από οπτικοακουστικά ερεθίσματα. Οι ταινίες, οι σειρές, τα βίντεο, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, η μουσική, τα σύντομα αρθράκια, τα αθλητικά νέα και τα νέα της showbiz είναι περισσότερο διασκεδαστικά, πιο γρήγορα και λιγότερο κοπιαστικά από το διάβασμα και την κατανόηση ιστορικών ακολουθιών και σύνθετων εννοιών ή συλλογισμών. Το βιβλίο, οριστικά και αμετάκλητα, είναι σχεδόν νεκρό εκεί ακριβώς που παρατηρείται υπερσυσσώρευση εγγράμματων και εργαζόμενων ανθρώπων ή νέων που προσανατολίζονται στην αγορά εργασίας, με εξαίρεση τη λογοτεχνία, κυρίως την παιδική, την ερωτική και τη φανταστική.
Πολύ περισσότερο, σχεδόν νεκρό είναι το κριτικό διάβασμα, που απαιτεί την κοπιώδη αντιπαραβολή των επιχειρημάτων, την αναδρομή στις πηγές, τη διαρκή απαίτηση για συστηματικότητα και συνοχή των επιχειρημάτων.
6. ''Το χρήμα κινεί τον κόσμο''. Αν το χρήμα είναι επιθυμητό τόσο από τους κεφαλαιοκράτες όσο και από τους εργαζομένους, η ποσοτική συσσώρευση χρήματος της επιχείρησης και της εθνικής οικονομίας φαντάζει ο κοινός στόχος που ενοποιεί εκμεταλλευτή και εκμεταλλευόμενο, προς όφελος της διαιώνισης της εκμετάλλευσης.
7. Τα σημαντικότερα προβλήματα είναι παγκόσμια περισσότερο από ποτέ, ενώ η πολιτική των από κάτω κινείται κυρίαρχα με βάση τις τοπικές και εθνικές μονομερείς παραδόσεις. Ο γλωσσικός διαχωρισμός, ως πραγματικός υλικός διαχωρισμός, εντείνει την αδυναμία συντονισμού και εμποδίζει τη γνωριμία με τις παραδόσεις των άλλων.
8. Τα πολιτικά εργαλεία δεν επαρκούν. Ο παραδοσιακός μαρξισμός και αναρχισμός έχουν βαθμό εφαρμοσιμότητας και επιρροής ευθέως ανάλογο με τον πληθυσμό της παραδοσιακής εργατικής και αγροτικής τάξης. Και εκεί που ο μαρξισμός έχει μεγάλα δομικά περιθώρια εφαρμοσιμότητας, βαρύνεται με τις ευθύνες του σοβιετικού μπλοκ. Επιπλέον, ο αριστερός φιλελευθερισμός βρίσκει τα όριά του στους δομικούς μετασχηματισμούς του σύγχρονου καπιταλισμού που έχουν υποβιβάσει το ρόλο του αστικού κοινοβουλίου ως μηχανισμού λήψης αποφάσεων. Η ριζοσπαστική πολιτική ακροβολίζεται συχνά όσο πιο μακριά γίνεται από το ανεπτυγμένο καπιταλιστικό κέντρο, στις ημιπεριφερειακές και περιφερειακές χώρες, αναγνωρίζοντας σιωπηλά την ήττα της απέναντι στα ''δυτικά πρότυπα'', απέναντι δηλαδή στον ιστορικό καπιταλισμό εκεί που έχει ξεδιπλώσει την κοινωνικοοικονομική δυναμική του. Αν η ριζοσπαστική πολιτική αντιμετώπιζε κατάματα το γεγονός αυτό, και ταυτόχρονα συνειδητοποιούσε πως οι αγώνες πρέπει να περάσουν, σε τελική ανάλυση, από την περιφέρεια στο κέντρο για να είναι νικηφόροι, θα αντιλαμβανόταν την ιστορική αναγκαιότητα θετικής υπέρβασης των κεκτημένων αναλυτικών και οργανωτικών εργαλείων.
9. Οι διανοούμενοι είναι αφομοιωμένοι από τον καπιταλιστικό ακαδημαϊσμό. Χιλιάδες ώρες αφιερώνονται στη σχολαστική μελέτη επουσιωδών ζητημάτων που μικρή κοινωνική σημασία και πολιτική επίδραση έχουν.
http://bestimmung.blogspot.gr/2016/01/blog-post.html
http://diktiospartakos.blogspot.gr/2016/01/blog-post_38.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου