Ναταλία Πετρίτη
Mέχρι το τέλος του πολέμου του Βιετνάμ το 1975, το Πεντάγωνο είχε πάρει το μάθημά του σχετικά με την παροχή απεριόριστης πρόσβασης στους δημοσιογράφους σε διάφορες επιχειρήσεις εδάφους και τις συνέπειές της. Ο κόσμος τότε είχε σοκαριστεί από το επίπεδο της βίας που είχαν εξαπολύσει τα αμερικανικά στρατεύματα στο Βιετνάμ, έτσι η πολιτική της δημοσιογραφικής κάλυψης ενός ενδεχόμενου μελλοντικού πολέμου έπρεπε να αλλάξει.
Όταν λοιπόν θα ξεκινούσε ο πόλεμος του Κόλπου, τον Αύγουστο του 1990 , οι δημοσιογράφοι θα μπορούσαν πλέον να καλύπτουν πολεμικές επιχειρήσεις μόνο υπό την επίβλεψη αξιωματούχων δημόσιων υποθέσεων, μια ρύθμιση την οποία οι αρχές είχαν ασκήσει σε μια μικρότερη κλίμακα στη Γρενάδα (1983) και στον Παναμά (1989), όπως σημειώνει το Timeline σε αφιέρωμά του.
Ως αποτέλεσμα, οι Αμερικανοί πολίτες θα βίωναν ένα μεγάλο μέρος του πολέμου, την επίθεση δηλαδή κατά του Ιράκ σε δύο φάσεις, μέσα από βίντεο από κάμερες που συνδέονταν με τους βομβαρδισμούς των ΗΠΑ, αλλά και τους πυραύλους Scud και Patriot στο νυχτερινό ουρανό.
Οι φωτογράφοι τραβούσαν συχνά εικόνες ασκήσεων ή πορτραίτα στρατιωτών κατά τη διάρκεια της παύσης πυρός. Οι δημοσιογράφοι όμως ήταν απομακρυσμένοι ως επί το πλείστον από την πραγματική βία που διαπράττεται από τις αεροπορικές επιδρομές και πυραύλους. Από τη σκοπιά τους, ο πόλεμος θα μπορούσε να ήταν ακόμα και ένας αντικατοπτρισμός. Μια σύντομη περιγραφή του Associated Press από τον Οκτώβριο του 1990, συνέκρινε τις στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ στην έρημο με «παιχνίδια σε ένα κουτί με άμμο».
Ίσως οι πιο ανεξίτηλες εικόνες από τον πόλεμο ήταν αυτές που προβλήθηκαν από το CNN, το οποίο ήταντο μοναδικό μέσο που εξέπεμπε από το Ιράκ όταν άρχισε ο βομβαρδισμός στις 17 Ιανουαρίου του 1991. Η 24ωρη κάλυψη του CNN μέσα από ένα ξενοδοχείο της Βαγδάτης ήταν ένα ορόσημο για τις τηλεοπτικές ειδήσεις, συγκεντρώνοντας τους νέους συνδρομητές του δικτύου και αναμορφώνοντας αποτελεσματικά τον παραδοσιακό κύκλο πρωινών και βραδινών ειδήσεων στην ασταμάτητη, συνεχόμενη ροή πληροφοριών που γνωρίζουμε σήμερα.
Όμως η απόσταση και ο τρόπος μετάδοσης μετέτρεψαν για τους τηλεθεατές τον πόλεμο σε ένα ελαφρύ σόου με κάποια τραυματισμένα κεφάλια ξένων ανταποκριτών και ανελέητους βομβαρδισμούς χωρίς θύματα. Μάλιστα, κατά ειρωνικό τρόπο, όπως σημειώνει το Timeline, ορισμένες από τις πιο προβεβλημένες στις ειδήσεις βιαιοπραγίες της εποχής εκείνης δεν ήταν από το Ιράκ ή το Κουβέιτ, αλλά σε πόλεις των ΗΠΑ όπως το Σαν Φρανσίσκο, όπου οι αντιπολεμικοί διαδηλωτές επιτέθηκαν σε αστυνομικά αυτοκίνητα και διέσχισαν το κέντρο στρατολόγησης των στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ.
Όταν το κοινό μπόρεσε σε μελλοντικές συρράξεις στο Ιράκ και το Αφγανιστάν να δει τις πραγματικές εικόνες των μαχών του πολέμου ήταν όμως αργά. Η επιχείρηση Desert Storm στον Πόλεμο του Κόλπου είχε ήδη διαμορφώσει τις συνειδήσεις των πολιτών ως προς το τι γινόταν σε έναν σύγχρονο πόλεμο, λόγω της έντονης λογοκρισίας των δημοσιογράφων και φωτογράφων που ήταν υπεύθυνοι για την κάλυψή του. Κατ΄ αυτό τον τρόπο, οι εικόνες που στέλνουν κατά κύριο λόγω οι σύγχρονοι στρατιώτες (λόγω της ευρείας και εύκολης πρόσβασής τους στην τεχνολογία), δυσκολεύονται πλέον να σοκάρουν όπως θα περίμενε κανείς.
H κάλυψη του Πολέμου του Κόλπου υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα πειράματα χειραγώγησης στην παγκόσμια ιστορία...
Οι φωτογράφοι τραβούσαν συχνά εικόνες ασκήσεων ή πορτραίτα στρατιωτών κατά τη διάρκεια της παύσης πυρός. Οι δημοσιογράφοι όμως ήταν απομακρυσμένοι ως επί το πλείστον από την πραγματική βία που διαπράττεται από τις αεροπορικές επιδρομές και πυραύλους. Από τη σκοπιά τους, ο πόλεμος θα μπορούσε να ήταν ακόμα και ένας αντικατοπτρισμός. Μια σύντομη περιγραφή του Associated Press από τον Οκτώβριο του 1990, συνέκρινε τις στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ στην έρημο με «παιχνίδια σε ένα κουτί με άμμο».
Ίσως οι πιο ανεξίτηλες εικόνες από τον πόλεμο ήταν αυτές που προβλήθηκαν από το CNN, το οποίο ήταντο μοναδικό μέσο που εξέπεμπε από το Ιράκ όταν άρχισε ο βομβαρδισμός στις 17 Ιανουαρίου του 1991. Η 24ωρη κάλυψη του CNN μέσα από ένα ξενοδοχείο της Βαγδάτης ήταν ένα ορόσημο για τις τηλεοπτικές ειδήσεις, συγκεντρώνοντας τους νέους συνδρομητές του δικτύου και αναμορφώνοντας αποτελεσματικά τον παραδοσιακό κύκλο πρωινών και βραδινών ειδήσεων στην ασταμάτητη, συνεχόμενη ροή πληροφοριών που γνωρίζουμε σήμερα.
Όμως η απόσταση και ο τρόπος μετάδοσης μετέτρεψαν για τους τηλεθεατές τον πόλεμο σε ένα ελαφρύ σόου με κάποια τραυματισμένα κεφάλια ξένων ανταποκριτών και ανελέητους βομβαρδισμούς χωρίς θύματα. Μάλιστα, κατά ειρωνικό τρόπο, όπως σημειώνει το Timeline, ορισμένες από τις πιο προβεβλημένες στις ειδήσεις βιαιοπραγίες της εποχής εκείνης δεν ήταν από το Ιράκ ή το Κουβέιτ, αλλά σε πόλεις των ΗΠΑ όπως το Σαν Φρανσίσκο, όπου οι αντιπολεμικοί διαδηλωτές επιτέθηκαν σε αστυνομικά αυτοκίνητα και διέσχισαν το κέντρο στρατολόγησης των στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ.
Όταν το κοινό μπόρεσε σε μελλοντικές συρράξεις στο Ιράκ και το Αφγανιστάν να δει τις πραγματικές εικόνες των μαχών του πολέμου ήταν όμως αργά. Η επιχείρηση Desert Storm στον Πόλεμο του Κόλπου είχε ήδη διαμορφώσει τις συνειδήσεις των πολιτών ως προς το τι γινόταν σε έναν σύγχρονο πόλεμο, λόγω της έντονης λογοκρισίας των δημοσιογράφων και φωτογράφων που ήταν υπεύθυνοι για την κάλυψή του. Κατ΄ αυτό τον τρόπο, οι εικόνες που στέλνουν κατά κύριο λόγω οι σύγχρονοι στρατιώτες (λόγω της ευρείας και εύκολης πρόσβασής τους στην τεχνολογία), δυσκολεύονται πλέον να σοκάρουν όπως θα περίμενε κανείς.
H κάλυψη του Πολέμου του Κόλπου υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα πειράματα χειραγώγησης στην παγκόσμια ιστορία...
Φωτογραφίες από το TimeLine...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου