Σωτήριο κάλεσμα του Μπέρνι Σάντερς: Επειγόντως “ένα παγκόσμιο δημοκρατικό κίνημα ενάντια στον αυταρχισμό”1

Του Γιώργου Μητραλιά

Το κάλεσμα του Μπέρνι Σάντερς στις 9 Οκτωβρίου για τη δημιουργία “ενός παγκόσμιου δημοκρατικού κινήματος ενάντια στον αυταρχισμό” βάζει τον καθένα και την καθεμιά από εμάς μπροστά στις ευθύνες του/της: Είμαστε ναι ή όχι διατεθειμένοι να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να παλέψουμε ενάντια στην αυταρχική, ρατσιστική και ακροδεξιά πανούκλα πριν είναι πολύ αργά;

Φυσικά, ο Μπέρνι Σάντερς δεν διανοήθηκε να απευθύνει ένα απλό κάλεσμα που περιορίζεται σε μισόλογα ή ομιχλώδεις γενικολογίες χωρίς ξεκάθαρους και συγκεκριμένους στόχους. Αντίθετα, το κάλεσμά του βασίζεται σε μια λεπτομερή και αναλυτική περιγραφή πρώτα, της θανατερής απειλής που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα και ο πλανήτης και κατόπιν, του παγκόσμιου κινήματος που θα πρέπει να επωμιστεί τη σωτήρια αποστολη να χτυπηθεί με αυτή την απειλή σε μια μάχη μέχρις εσχάτων. Να λοιπόν γιατί αφού υπογράμμισε ”την ελάχιστη προσοχή” που δίνεται σήμερα σε μιαν “ανησυχητική τάση που παρατηρείται στις διεθνείς υποθέσεις”, αρχίζει διαπιστώνοντας ότι γινόμαστε τώρα μάρτυρες στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο “μιας διαπάλης με τεράστιες επιπτώσεις” ανάμεσα σε “δυο αντίθετα οράματα. Από τη μια, βλέπουμε μια αναπτυσσόμενηπαγκόσμια κίνηση προς τον αυταρχισμό, την ολιγαρχία και την κλεπτοκρατία. Από την άλλη, βλέπουμε μια κίνηση προς την ενίσχυση της δημοκρατίας, την ισότητα και την οικονομική, κοινωνική, φυλετική και περιβαλλοντική δικαιοσύνη”.

Έχοντας σκιαγραφήσει το πρόβλημα, ο Μπέρνι Σάντερς μπορεί τώρα να αποστομώσει την ανεκδοτολογική προσέγγιση του “φαινομένου Τραμπ”, διαπιστώνοντας ότι “ο Ντόναλντ Τραμπ και το δεξιό κίνημα που τον υποστηρίζει δεν συνιστούν ένα φαινόμενα αποκλειστικά βορειο-αμερικανικό. Παντού στο κόσμο, στην Ευρώπη, στη Ρωσία, στη Μέση Ανατολή, στην Ασία, στη Λατινική Αμερική και αλλού, βλέπουμε κινήματα που τα διευθύνουν δημαγωγοί που εκμεταλλεύονται τους φόβους, τις προκαταλήψεις και τις αγωνίες των ανθρώπων για να καταλάβουν την εξουσία και να γατζωθούν σε αυτήν”. Και ο Μπέρνι αναφέρει τους διασημότερους από αυτούς τους αυταρχικούς ηγέτες (Τραμπ, Πούτιν, Ερντογκάν, Ντουτέρτε στις Φιλιππίνες, Ορμπάν στην Ουγγαρία, Κιμ Γιουνγκ στη Βόρεια Κορέα, Νετανιάχου στο Ισραήλ, Μπολσονάρο στη Βραζιλία) πριν τονίσει ότι “αν και οι ηγέτες που απαρτίζουν αυτό τον άξονα διαφέρουν σε ορισμένα ζητήματα, μοιράζονται όμως βασικά χαρακτηριστικά: μισαλλόδοξοι προς τις εθνικές και θρησκευτικές μειονότητες, εχθρικοί στους δημοκρατικούς κανόνες, αντίθετοιστον ελεύθερο τύπο, σταθερά παρανοϊκοί που βλέπουν παντού ξένες συνομωσίες και πεπεισμένοι ότι οι επικεφαλής των κυβερνήσεων θα έπρεπε να μπορούν να εκμεταλλεύονται τα πόστα τους στην εξουσία για να εξυπηρετούν τα δικά τους εγωϊστικά συμφέροντα”. Χωρίς να ξεχνάει ότι “πολλοί από αυτούς τους ηγέτες συνδέονται στενά με ένα δίκτυο πολυδισεκατομμυριούχων ολιγαρχών που θεωρούν ότι ο κόσμος είναι το οικονομικό τους παιχνιδάκι”.

Βγάζοντας το δίδαγμα αυτής της στενής σχέσης των αυταρχικών ηγετών με το δίκτυο των δισεκατομμυριούχων ολιγαρχών, ο Μπέρνι Σάντερς οδηγείται στο συμπέρασμα ότι “ποτέ στο παρελθόν δεν είχαμε δει τόσο ξεκάθαρα το χρήμα να εξουσιάζει την κυβερνητική πολιτική. Είτε πρόκειται για τους αδελφούς Κοτς, που ξοδεύουν εκατοντάδες εκατομμύρια για να διαλύσουν τους περιβαλλοντικούς κανόνες που προστατεύουν την υγεία των Αμερικανών, είτε για τις αυταρχικές μοναρχίες όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ, που δαπανούν στην Ουάσιγκτον εκατομμύρια δολλάρια από τα ενεργειακά ορυκτά πλούτη τους για να προωθήσουν τα συμφέροντα των αντιδημοκρατικών τους καθεστώτων, είτε για τις γιγάντιες επιχειρήσειςπου στηρίζουν “think tanks” προκειμένου αυτά να παράξουν πολιτικές υποδείξεις που εξυπηρετούν τα δικά τους οικονομικά συμφέροντα, πρόκειται πάντα για το ίδιο πράγμα: Πανίσχυρα ιδιαίτερα συμφέροντα χρησιμοποιούν τα πλούτη τους για να επηρεάσουν την κυβέρνηση υπέρ των δικών τους εγωϊστικών πλεονεκτημάτων”.

Όμως, η απειλή γίνεται ακόμα πιο μεγάλη από τη στιγμή που « αυτοί οι αυταρχικοί είναι μέλη ενός κοινού μετώπου. Βρίσκονται σε επαφή μεταξύ τους, έχουν κοινές τακτικές και, όπως στη περίπτωση των δεξιών ευρωπαϊκών και αμερικανικών κινημάτων, φτάνουν να διαθέτουν ορισμένους κοινούς χρηματοδότες. Για παράδειγμα, η οικογένεια Mercer, που χρηματοδοτεί τη διαβόητη Cambridge Analytica Ltd, έδωσε επίσης την υποστήριξή της στον Ντόναλντ Τραμπ και στην Breitbart News, που δρα στην Ευρώπη, στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο Ισραήλ για να πρωθήσει το ίδιο πάντα πρόγραμμα ενάντια στους μετανάστες και στους μουσουλμάνους. Ο Sheldon Adelson χρηματοδοτεί γενναιόδωρα το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα τα δεξιά εγχειρήματα στις ΗΠΑ και στο Ισραήλ, προωθώντας ένα κοινό πρόγραμμα μισαλλοδοξίας και φανατισμού στις δυο χώρες ». Λοιπόν, τι πρέπει να κάνουμε απέναντι σε αυτό το « κοινό μέτωπο » του αυταρχισμού και του μεγάλου κεφαλαίου που απειλεί άμεσα τις ελευθερίες και τα δημοκρατικά μας δικαιώματα ;

Η απάντηση του Μπέρνι Σάντερς είναι εντελώς ξεκάθαρη: « Αν θέλουμε να παλέψουμε αποτελεσματικά ένάντια στον αυταρχισμό της δεξιάς, δεν μπορούμε να είμαστε απλώς στην άμυνα. Πρέπει να φανούμε οξυδερκείς και να κατανοήσουμε ότιδεν αρκεί να υπερασπιζόμαστε την καθεστηκυία τάξη που απέτυχε στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Μάλιστα, πρέπει μάλιστα να παραδεχτούμε ότι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε είναι προϊον αυτής ακριβώς της καθεστηκυίας τάξης ». Και ο Μπέρνι συνεχίζει εξηγώντας λεπτομερώς τί είναι αυτή η « καθεστηκυία τάξη » ενάντια στην οποία πρέπει να παλέψουμε αν θέλουμε ο αγώνας μας ενάντια στον αυταρχισμό να μην είναι προκαταβολικά καταδικασμένος να αποτύχει : « Δουλειάμας είναι λοιπόν να μην αποδεχόμαστε ούτε την καθεστηκυία τάξη, ούτε τα κολοσσιαία επίπεδα πλούτου και εισοδηματικών ανισοτήτων, όπου το 1 % των πιο πλούσιων του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει τον μισό του πλανητικό πλούτο, ενώ το 70 % των πιο φτωχών από εκείνους που είναισε ηλικία να εργαστούνδεν αντιπροσωπεύει παρά το 2,7 % του παγκόσμιου πλούτου. Δεν πρέπει να δεχτούμε την πτώση του βιοτικού επιπέδου μεγάλου μέρους των εργαζομένων στο κόσμο, ούτε να αποδεχτούμε την πραγματικότητα του 1,4 δισεκατομμυρίου ανθρώπων που ζουν σε ακραία φτώχεια, ενώ εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν από αρρώστιες που θεραπεύονται εύκολα ». Και επίσης : «Δουλειά μας είναι να κινητοποιήσουμε το σύνολο του πλανήτη για να αντισταθεί στη βιομηχανία των ορυκτών καυσίμων, που εξακολουθεί να γεννά τεράστια κέρδη, ενώ οι εκπομπές τους διοξειδίου του άνθρακα καταστρέφουν τον πλανήτη για τα παιδιά μας και τα παιδιά των παιδιών μας ».

Η απαρίθμηση από τον Μπέρνι των δεινών που επιφέρει αυτή η « καθεστηκυία τάξη » είναι μακρά και διδακτική. Περιλαμβάνει τα πάντα, από τη γενικευμένη διαφθορά μέχρι τη κλιματική καταστροφή, από τη τρέλλα των αστρονομικών στρατιωτικών δαπανών μέχρι την απάνθρωπη τύχη που επιφυλλάσσεται στους μετανάστες και στους πρόσφυγες. Όμως, ο Σάντερς δεν περιορίζεται να καταγράψει τα δεινά του νεοφιλελευθερισμού. Για αυτόν, αυτό που έχει σημασία είναι να αντιστέκεσαι, να πολεμάς ενάντια σε καθένα από αυτά τα δεινά, να ανοίγεις μέτωπα πάλης, και κυρίως να ενοποιείς όλες αυτές τις μάχες σε ένα τεράστιο πλανητικό κίνημα! Η κατάληξη του καλέσματός του είναι παραπάνω από εύγλωττη και μας βάζει όλους και όλες μας σε ολάκερο το κόσμο μπροστά στις ευθύνες μας : « Και για να τελειώνω, ας μου επιτραπεί απλώς να πω ότι αν θέλουμε να παλέψουμε αποτελεσματικά ενάντια στις παγκόσμιες δυνάμεις της ολιγαρχίας και του αυταρχισμού, χρειαζόμαστε ένα διεθνές κίνημα που κινητοποιείται έχοντας ένα κοινό όραμα γενικευμένης ευημερίας, ασφάλειας και αξιοπρέπειας για όλους, και που επιτίθεται στην τεράστια παγκόσμια ανισότητα που υπάρχει όχι μόνο στο επίπεδο του πλούτου αλλά και σε εκείνο της πολιτικής εξουσίας. 

“Ένα παρόμοιο κίνημα πρέπει να είναι έτοιμο να στοχαστεί με δημιουργικό και τολμηρό τρόπο τον κόσμο που θα θέλαμε να δούμε να γεννιέται. Ενώ ο αυταρχικός άξονας υπόσχεται να διαλύσει την μεταπολεμική παγκόσμια τάξη πραγμάτων καθώς θεωρεί ότι αυτή περιορίζει την πρόσβασή του στην εξουσία και στον πλούτο, εμείς δεν αρκεί να υπερασπιζόμαστε απλώς αυτή την τάξη όπως αυτή υπάρχει σήμερα.

“Πρέπει να εξετάσουμε χωρίς υπεκφυγές γιατί αυτή η τάξη δεν κράτησε πολλές από τις υποσχέσεις της και πώς οι αυταρχικοί εκμεταλλεύτηκαν αριστοτεχνικά αυτές τις αποτυχίες για να κερδίσουν την υποστήριξη στο πρόγραμμά τους. Πρέπει να επωφεληθούμε από αυτή την ευκαιρία για να οραματιστούμε και πάλι μια παγκόσμια τάξη πραγμάτων βασισμένη στην ανθρώπινη αλληλεγγύη, μια τάξη που αναγνωρίζει ότι κάθε άνθρωπος πάνω σε αυτό τον πλανήτη είναι τμήμα μιας κοινής ανθρωπότητας, ότι θέλουμε όλοι να μεγαλώσουν τα παιδιά μας υγιή, να έχουν καλή μόρφωση και μια αξιοπρεπή εργασία, να πίνουν πόσιμο νερό, να αναπνέουν καθαρό αέρα και να ζούν ειρηνικά. Δουλειά μας είναι να ενωθούμε με εκείνους που, παντού στο κόσμο, συμμερίζονται αυτές τις αξίες και παλεύουν για ένα καλύτερο κόσμο.

Οι αυταρχικοί επιζητούν την εξουσία προάγοντας τη διαίρεση και το μίσος. Εμείς θα προάγουμε την ενότητα και την ενσωμάτωση.

Στην εποχή της έκρηξης του πλούτου και της τεχνολογίας, έχουμε τις δυνατότητες να δημιουργήσουμε μιαν αξιοπρεπή ζωή για όλους. Δουλειά μας είναι να οικοδομήσουμε πάνω στη κοινή μας ανθρωπότητα και να κάνουμε τα πάντα για να αντιταχθούμε σε όλες τις δυνάμεις, είτε πρόκειται για κάποια ανεύθυνη κυβερνητική εξουσία είτε για την παράλογη εξουσία των επιχειρήσεων, που προσπαθούν να μας διαιρέσουν και να μας σπρώξουν τον ένα ενάντια στον άλλο. Γνωρίζουμε ότι αυτές οι δυνάμεις συνεργάζονται πάνω από σύνορα. Πρέπει και εμείς να κάνουμε το ίδιο”.

Φυσικά, μπορούμε να μην συμφωνούμε με όλα όσα διακηρύσσει και προτείνει ο Μπέρνι Σάντερς. Όμως, είμαστε υποχρεωμένοι να αναγνωρίσουμε ότι αυτό το κάλεσμα έρχεται από τον πιο δημοφιλή πολιτικό των Ηνωμένων Πολιτειών, που επιπλέον κάνει ό,τι λέει και η εντιμότητα του οποίου -πράγμα σπάνιο στους καιρούς μας- έχει αναγνωριστεί και εκτιμάται από τους πάντες. Ότι το κάλεσμά του πάει στη καρδιά του συνόλου των αδιεξόδων και των δεινών αυτής της αρχής του 21ου αιώνα, χωρίς να ξεχνάει τα πιο φοβερά υπαρξιακά προβλήματα που ταλανίζουν την ανθρωπότητα. Που διακρίνεται για τον ρεαλισμό του, που αρνείται κάθε μοιρολατρία και περνάει στη δράση κάνοντας συγκεκριμένες προτάσεις που αφορούν την συντριπτική πλειοψηφία των πληθυσμών χωρίς όμως να χάνει ποτέ το παραμικρό από το ριζοσπαστισμό του. Που εκδηλώνεται στην πιο κρίσιμη στιγμή των καιρών μας όταν το μέλλον του ανθρώπινου είδους και του πλανήτη κρέμεται από μια κλωστή. Και τέλος, ότι δεν έχουμε την πολυτέλεια της επιλογής καθώς δεν υπάρχει κανείς άλλος που να τολμάει να απευθύνει στην ανθρωπότητα και στους κάθε λογής καταπιεσμένους μια πρόταση δράσης άξια του ονόματός της, ικανή να (ξανα)δώσει εμπιστοσύνη, ελπίδα και κυρίως, διάθεση για πάλη στα θύματα της νεοφιλελεύθερης βαρβαρότητας.

Κατά συνέπεια, υπόθεση του καθενός και της καθεμιάς να αποφασίσει ποια συνέχεια θα δώσει στο κάλεσμα του Μπέρνι Σάντερς. Το κατεπείγον της παρούσας κατάστασης και τα τρομερά διακυβεύματά της θα βάλουν αναμφίβολα σε σκέψεις…

Σημείωση

1. Για το πλήρες κείμενο (στα αγγλικά) και το βίντεο του καλέσματος του Μπέρνι Σάντερς, κλικάρετε εδώ:
https://www.contra-xreos.gr/ksenoglossa-arthra/1337-bernie-sanders-building-a-global-democratic-movement-to-counter-authoritarianism.html

https://www.contra-xreos.gr/arthra/1339-kalesma-tou-bernie-sanders.html